معرفی قلعه ضحاک
محل قرارگیری قلعه ضحاک:
قلعه ضحاک بیش از 3000 سال قدمت دارد. این قلعه بر فراز کوه منفرد واقع شده که از مکان‌های مهم اقوام اشکانی “پارت” و ساسانی بوده است.
این قلعه نزدیک شهرستان هشترود در استان آذربایجان‌شرقی قرار گرفته و در ارتفاع 2300 متری از سطح زمین قرار گرفته است.
قدمت و نام های آن:
قدمت قلعه ضحاک (از ضحاک تا آناهیتا) به اقوام اشکانی “پارت” ـ ساسانی برمیگردد و نام های آن در تاریخ به شرح ذیل است: ضحاک، اژدهاک، قیز قلعه سی، داش قلعه سی، باروآس، رویی دژ و قلعه گویی
قلعه ضحاک اولین بار توسط یک هیئت باستانشناسی آلمانی در سال 1971 میلادی مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است.
آثار تاریخی قلعه:
برج‌های نیم استوانه‌ای به نام دروازه قلعه و پوشش دیوارها که از سنگ‌های مکعب مستطیلی است از آثار برجای مانده از این قلعه بوده که قدمت آن تا دوره ساسانی است ولی سفال‌های به دست آمده از قلعه ضحاک مربوط به سده‌های ششم و هفتم هجری است.
کاربری این قلعه به عنوان یک دژ بوده و از سه طرف مشرف به پرتگاه می باشد. دیوارهای آن کنده کاری شده و مخازن سنگ، آب انبار، آسیاب، سالن شورا، حمام و ده‌ها آثار دیگر در آن دیده شده است.
حدود نیمی از اتاق‌های قلعه بدون سقف در زمین کنده شده و نیم دیگر در کوه و به صورت حفره‌ای است. بیشتر این حفره‌ها چاله آبی یا همان آب انبار را دارند.
چشمه‌ای که در دامنه کوه مقابل قرار دارد که آب آن با فشار متوسط لوله‌هایی که در زمین کار گذاشته شده از روی پشته به ارتفاع قلعه می‌رسد. این مسیر لوله به وضوح معلوم بوده و تکه های متعددی از لوله های گلی و بقایائی از قالب سنگی که با بی‌قیدی از بستر کنده شده است در اطراف دیده می‌شود.
غارتگران با تاراج و کندوکاوهای غیرمجاز در فضای اطراف قلعه حفره‌هایی ایجاد کرده اند و سطح آنجا برای بدست آوردن عتیقه زیرورو شده است.
سفال ها مربوط به سده‌های 11 و 12 میلادی یعنی دوره اسلامی بوده که تاکنون از داش قلعه ضحاک بدست آمده اند و حجاری ها و جاسازی هایی که در سنگ کوه کنده شده، همگی دلایلی بر قدمت دوره پیش از اسلام این قلعه هستند.
قبرستان و روستای ینگجه:
در پای کوه قبرستانی وجود دارد که در آن مجسمه سنگی قوچی قرار داشته و در کنار قبرستان، روستایی به نام ینگجه واقع است که در دیوار یکی از خانه‌های این روستا، قوچ سنگی مقبره‌ای کار گذاشته شده است.
داش قلعه ضحاک عجب شیر از آثار ارزشمند و مورد وثوق گردشگران می‌باشد. در این قلعه برجی وجود دارد که از خشت بر پایه سنگی ساخته شده و صرف نظر از استحکامات دروازه قلعه، تنها برج دفاعی آن به شمار می‌رود چرا که اطراف قلعه پرتگاه بوده و نیازی به استحکامات بیشتری نبوده است
قلعه ضحاک در سال 1341 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 436 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
